Jaką rolę pełnią pierwiastki w naszym organizmie?

Składniki mineralne zarówno jak węglowodany, białka i tłuszcze też są niezbędne człowiekowi do życia. Ich główną funkcją jest zapewnienie prawidłowego rozwoju

i możliwości rozmnażania się oraz zdrowia przez cały okres trwania życia. Potrzebne są organizmowi do wielu procesów, szczególnie do zachowania równowagi w gospodarce wodno-elektrolitowej, utrzymania w dobrej kondycji kości i zębów, prawidłowego kurczenia się mięśni i prawidłowej pracy układu nerwowego. Człowiek głównie przyjmuje je

z pożywieniem i nie mamy możliwości ich wytworzenia. Przy niedoborach, możemy sięgać po nie w formie leków i suplementów.

Ze względu na zawartość pierwiastków w organizmie człowieka i wysokość zapotrzebowania na poszczególne składniki dzielimy je na makroelementy i mikroelementy. Makroelementy to niezbędne składniki odżywcze, które muszą być dostarczane do organizmu wraz

z pożywieniem. Należą do nich:

1.Wapń – jest on jednym z głównych składników mineralnych kości i zębów. Umożliwia też zachowanie prawidłowej kurczliwości mięśni szkieletowych i serca, jak również właściwe funkcjonowanie układu nerwowego. Wapń też zapewnia właściwe krzepnięcie krwi.

2. Fosfor – ten składnik mineralny również jest budulcem kości i zębów, gdzie znajduje się go aż 85%, reszta tego składnika występuje w tkankach miękkich. Jest on też składnikiem wielu aktywnych związków, które odpowiadają za podział komórek, reprodukcję i przenoszenie cech genetycznych. Bierze udział w przemianach energetycznych i pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej.

3. Magnez – 55% magnezu znajduje się w kościach i zębach, 40% w mięśniach i tkankach miękkich i około 1% w płynach międzykomórkowych. Magnez poprawia koncentracje, reguluje napięcie mięśniowe, dodaje energii, reguluje przemiany cholesterolu, bierze udział w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów i wpływa na proces biosyntezy białka. 

4. Siarka – Stanowi około 0,25% masy ciała dorosłego człowieka, a gromadzi się głównie we włosach, skórze i chrząstkach. Siarka jest składnikiem aminokwasów: metioniny, cysteiny, cystyny; witamin: tiaminy, biotyny; hormonów: insuliny, somatotropiny; mukopolisacharydów wchodzących w skład chrząstek.

5. Sód – przewodzi impulsy nerwowo-mięśniowe, uczestniczy w transporcie wody, umożliwiając tym zachowanie prawidłowego bilansu wodnego. Sód reguluje równowagę kwasowo-zasadową i umożliwia wnikanie aminokwasów i cukrów prostych do tkanek.

6. Potas – zapewnia utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej i prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi w organizmie. Potas reguluje gospodarkę wodną w ustroju i zapewnia właściwe funkcjonowanie układu nerwowego i bierze udział w przemianach węglowodanów

i przemianach energetycznych zachodzących w organizmie.  

7. Chlor – uczestniczy w gospodarce wodnej, utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową, zapewnia właściwe ciśnienie osmotyczne w organizmie. Chlor jest składnikiem soku żołądkowego i aktywuje amylazę ślinową. 

Do niezbędnych mikroelementów zaliczamy:

1. Żelazo –   jako składnik hemoglobiny bierze udział w transporcie krwi, uczestniczy w procesach utleniania i redukcji między innymi w oddychaniu komórkowym, jest też składnikiem katalazy, enzymu, który chroni organizm przed nadmiarem wolnych rodników. Żelazo zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i jest niezbędne do budowy skóry, paznokci i włosów.

2. Cynk – umożliwia prawidłowe widzenie i odczuwanie smaku, przyspiesza gojenie ran i zwiększa odporność. Cynk również uczestniczy w gospodarce hormonalnej organizmu i jest niezbędny do syntezy insuliny, tyroksyny, testosteronu i hormonu wzrostu.

3. Miedź – jest niezbędnym mikroelementem, który uczestniczy w transporcie żelaza i tworzeniu hemoglobiny, zapobiegając tym niedokrwistości. Miedź również uczestniczy w tworzeniu kolagenu, syntezie barwnika włosów i skóry, wpływa na stan skóry i paznokci.

4. Kobalt – jest niezbędnym składnikiem witaminy B12 i w tej postaci uczestniczy w powstawaniu krwinek czerwonych.

5. Jod – jest on podstawowym składnikiem hormonów tarczycy, czyli trójodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4), które regulują tempo metabolizmu i odgrywają istotną rolę w produkcji ciepła w ustroju, pobudzają wzrost i dojrzewanie komórek, a także regulują przemianę białek i węglowodanów oraz zapewniają prawidłowy rozwój układu nerwowego i wpływają na wydzielanie hormonów.

6. Selen – jest to składnik enzymu, który niszczy wolne rodniki i może zapobiegać chorobom układu krążenia i nowotworom.

7. Fluor – jest składnikiem budulcowym zębów, czyli szkliwa i zębiny. Tak więc chroni zęby przed próchnicą, gdyż zwiększa odporność emalii zębowej na działanie kwasów organicznych. Fluor też odgrywa istotną rolę w mineralizacji kości i może zwiększyć ich gęstość i sprzyjać odnowie tkanki kostnej.  

8. Chrom – pierwiastek ten bierze udział w metabolizmie glukozy, obniża cholesterol, reguluje ilość tkanki tłuszczowej i powoduje przyrost tkanki mięśniowej. 

9. Mangan – wpływa na wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka. Ma wpływ na właściwą budowie kości, a także na prawidłową prace układu nerwowego i mózgu. Jest też niezbędny w procesie wytwarzania chrząstek i decyduje o stanie tkanki kostnej i łącznej.

10. Molibden – jest składnikiem enzymów uczestniczących w powstawaniu kwasu moczowego.

Wybrane pokarmy bogate w potrzebne pierwiastki: 

• Jarmuż: wapń, potas, magnez, mangan, fosfor.

• Brokuły: wapń, potas, cynk, fosfor, żelazo.

• Fasola: potas, wapń, magnez, cynk, fosfor, żelazo.

• Soczewica: cynk, magnez.

• Pokrzywa: wapń, magnez, potas, żelazo, fosfor, mangan.

• Pomidor: potas.

• Szpinak: potas, wapń, magnez.

• Seler naciowy: potas, wapń.